„Tutaj żyje Janusz…” (ZDJĘCIA)

SANOK / PODKARPACIE. Miejska Biblioteka Publiczna w Sanoku zakończyła realizację projektu „Janusz Szuber in memoriam” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

30 października br. w przeddzień pierwszej rocznicy śmierci sanockiego poety Janusza Szubera w sali koncertowej Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. w Sanoku odbyło się spotkanie „Janusz Szuber in memoriam”. Do udziału w spotkaniu zaproszeni zostali przyjaciele Poety i znawcy Jego twórczości: Antoni Libera, Bronisław Maj i o. Janusz Pyda oraz Andrzej Mastalerz – aktor teatralny i filmowy, wykładowca w Warszawskiej Szkole Filmowej.

Rozmowę poświęconą osobie i twórczości Janusza Szubera prowadził Antoni Libera – literaturoznawca, pisarz, tłumacz, reżyser teatralny, krytyk literacki i znawca twórczości Samuela Becketta. To człowiek, dzięki któremu polskie środowisko literackie poznało poezję Janusza Szubera, inicjator pośmiertnego wydania antologii „Próbuję być wiersze z lat 1969-2020”. Prywatnie długoletni przyjaciel wybitnego sanoczanina.

Wprowadzeniem do refleksji nad twórczością Poety stało się wspomnienie Antoniego Libery związane z ostatnimi spotkaniami literackimi w Sanoku, w których Szuber brał udział: – Towarzyszyła mi cały czas taka myśl, że przyjdzie taki moment, że Janusza nie będzie. Wyobrażałem to sobie. I dzisiaj jest właśnie ten moment, kiedy się spotykamy i kiedy go nie ma. I można powiedzieć, że ta sytuacja od razu nas wprowadza w istotę jego poezji, w istotę jego myślenia, w istotę jego wrażliwości poetyckiej i filozoficznej. (…) To co Janusza w bardzo głęboki sposób frapowało, czym się zajmował w swych wierszach, to był właśnie problem obecności w życiu.

Antoni Libera rozpoczynał studia na wydziale filologii polskiej Uniwersytetu Warszawskiego w grupie z Januszem Szuberem. Doskonale pamiętał młodego studenta, oczytanego, świetnie przygotowanego na każde zajęcia, który onieśmielał rówieśników swoją wiedzą. Gdy na drugim roku Janusz Szuber przerwał naukę nikt nie spodziewał się, że powodem była poważna choroba. Tym większym zaskoczeniem stało się ponowne nawiązanie znajomości po 25 latach od czasu studiów. Telefon z Sanoka od ciotki Janusza z zapytaniem o możliwość wysłania listu. Niebawem nadeszła przesyłka a w niej sześć stron opisujących życie Janusza Szubera oraz tomiki wierszy wydane w lokalnej drukarni. To była próbka twórczości wyjątkowej i wybitnej. Przy zaangażowaniu i wsparciu Zbigniewa Herberta kolejne tomiki poezji Szubera zostały wydane nakładem Wydawnictwa Znak.

Dla o. Janusza Pydy – dominikanina, absolwenta filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim i teologii w Papieskiej Akademii Teologicznej, kaznodziei, rekolekcjonisty, duszpasterza, wykładowcy filozofii i teologii dogmatycznej, spotkanie z Januszem Szuberem i jego twórczością miało dwojaki wymiar. Z jednej strony zwrócił uwagę na niezwykłą umiejętność Poety do koncentracji na szczególe, co przejawiało się też w codziennym życiu: charakterze pisma, zwyczajach. Z drugiej zaś strony zafascynował go metafizyczny wymiar poezji Janusza Szubera. Spotkanie na wieczorze autorskim w warszawskiej Kordegardzie stało się początkiem przyjaźni wypełnionej rozmowami filozoficznymi o wierze i niewierze, poszukiwaniu sensu i tożsamości. – Niewątpliwie to zagadnienie tożsamości było jednym z najważniejszych zagadnień. Czy on na nie odpowiada? Nie – mówił o. Janusz Pyda.

Bronisław Maj – poeta, eseista, scenarzysta, krytyk literacki, tłumacz, felietonista i satyryk, wykładowca na wydziale polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, również związany przyjaźnią z Januszem Szuberem wspominał swoje zaskoczenie odkryciem Jego poezji: – Janusza poznałem dzięki Antoniemu [Liberze]. Najpierw była to wieść. Wieść nie do uwierzenia. Najpierw dowiaduję się od Antoniego, że jest poeta, który przez ćwierć wieku pisał swoje wiersze, szlifował je, komponował z nich pewne całości, usilnie nad nimi pracował. Nie próbował nawet przez ćwierć wieku opublikować ani litery. To się zdawało niemożliwe, nie do wiary zupełnie. I oto nagle, dzięki Grażynie Jarosz ukazuje się pięć książek na raz. Pięcioksiąg. Nagle pojawia się gotowy, odrębny, mówiący własnym językiem poeta. To było coś niezwykłego. Ćwierćwiecze twórczości zamknięte w szufladzie, nigdzie nie publikowane. Wiersze, w których, momenty i szczegóły zostały zatrzymane na wieczność i stały się punktem wyjścia do rozważań nad metafizyczną stroną życia i tego co po nim nastąpi. Bronisław Maj porównał Jego poezję do fotograficznego utrwalenia w kadrze całego świata, całego życia Poety.

Integralną częścią refleksji poświęconej Januszowi Szuberowi była prezentacja Jego wierszy w znakomitej interpretacji Andrzeja Mastalerza.

Na zakończenie dyrektor Biblioteki Leszek Puchała złożył szczególne podziękowania Antoniemu Liberze i Grażynie Jarosz – kuzynce Poety za ich ogromny wkład w upowszechnienie twórczości Janusza Szubera. – Tutaj żyje Janusz i tu jest moje serce – powiedziała wzruszona Grażyna Jarosz.

Ostatnim punktem wydarzenia był koncert fortepianowy w wykonaniu Tomasza Maruta – absolwenta Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, laureata wielu nagród w konkursach pianistycznych. Uczestnika tegorocznej edycji Konkursu Chopinowskiego w Warszawie. Pianista wykonał utwory Fryderyka Szopena.

W niedzielny poranek w kościele w Międzybrodziu odprawiona została msza za duszę Janusza Szubera i jego opiekuna Piotra Jacewicza. Po mszy dyrektor Biblioteki Leszek Puchała, Jerzy Ginalski dyrektor Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku oraz Grażyna Jarosz wspólnie odsłonili kamień z pamiątkową tablicą. Międzybrodzie to jedno z ukochanych przez Poetę miejsc, w których chętnie spędzał czas i czuł się najlepiej.

Inskrypcja umieszczona na kamieniu:

Już niczemu się nie dziwię I donikąd się nie spieszę, W czarnobrewej cerkwi złożę Moich kości pusty gotyk.

I nadzieja wbrew nadziei, że On – Spas Nierukotworny – Od nicości mnie wybawi. Żywy przejdę wrota śmierci.

Janusz Szuber ,,Oktostych”

źródło: materiały nadesłane / Miejska Biblioteka Publiczna w Sanoku